Οδηγίες
Χρήσης
Οδηγίες Εκτύπωσης
Αν υπάρχει διαθέσιμο
μηχάνημα εκτύπωσης, η εκτύπωση του υλικού πριν την χρήση του συνιστάται, αν και
είναι δυνατή και η χρήση του σε ηλεκτρονική μορφή (από υπολογιστή ή tablet).
Η εκτύπωση συνιστάται να
γίνεται σε χαρτί Α4 και να είναι εκτύπωση μονής όψης, ούτως ώστε ο χρήστης να
μην χρειάζεται να γυρνά το χαρτί μπρος-πίσω, για κάθε ερώτηση που θα καλείται
να απαντήσει, αλλά να έχει το κυρίως σταυρόλεξο και τις ερωτήσεις του
ταυτόχρονα μπροστά του, έχοντας τοποθετήσει δηλαδή το ένα χαρτί δίπλα στο άλλο.
Επίσης συνιστάται έγχρωμη και όχι ασπρόμαυρη εκτύπωση.
Για να εκτυπώσετε το
σταυρόλεξο ή το κρυπτόλεξο, προτιμήστε την εκτύπωση του αρχείου PDF και όχι αυτήν του αρχείου PNG (εικόνας).
Για να το βρείτε, θα πρέπει να χρησιμοποιήσετε τον υπερσύνδεσμο (link) που συνοδεύει κάθε ανάρτηση του
παρόντος blog
που
αναφέρεται σε ένα από τα 40 σταυρόλεξα και κρυπτόλεξα που φιλοξενούνται σε αυτό.
Ο εν λόγω υπερσύνδεσμος θα σας οδηγήσει στο ίδιο το αρχείο PDF του
συγκεκριμένου σταυρολέξου ή κρυπτολέξου που διατίθεται ελεύθερα μέσω Διαδικτύου.
Οδηγίες χρήσης για
μαθητές (Β΄ Γυμνασίου)
Οι μαθητές που θα
χρησιμοποιήσουν τα σταυρόλεξα και κρυπτόλεξα αυτού του blog, ευελπιστώ να αντιμετωπίσουν το έργο
μου όχι σαν μία σειρά από ασκήσεις, αλλά σαν μία σειρά από παιχνίδια, τα οποία
θα τους βοηθήσουν στην εμπέδωση του μαθήματος της Ιστορίας, με όσο το δυνατόν
πιο ευχάριστο και εποικοδομητικό τρόπο. Τα παιχνίδια αυτά πάντως, σε καμία
περίπτωση δεν αποσκοπούν να υποκαταστήσουν το σχολικό βιβλίο, αλλά μάλλον να το
συμπληρώσουν, προσφέροντας στους μαθητές έναν διαφορετικό, πιο ευχάριστο τρόπο
προσέγγισης της ύλης τους.
Ο προτεινόμενος τρόπος
χρήσης των παιχνιδιών αυτών είναι ο ακόλουθος. Όταν ο μαθητής έχει στα χέρια
του ένα σταυρόλεξο που ανταποκρίνεται στο μάθημα της ημέρας (ξεχωρίζουν, επειδή
στο κάτω μέρος της πρώτης σελίδας φέρουν υποσημείωση που παραπέμπει σε
συγκεκριμένες σελίδες του σχολικού βιβλίου), μετά την εκτύπωση του υλικού (για
περισσότερα, δες παραπάνω, Οδηγίες Εκτύπωσης), καλό είναι να ανατρέχει στις
αντίστοιχες σελίδες του βιβλίου του και να διαβάζει μία φορά το μάθημα της
επόμενης ημέρας. Μόλις τελειώσει, βάζοντας το βιβλίο στην άκρη, θα αρχίσει να
εξετάζει μία προς μία (με όποια σειρά θέλει), τις ερωτήσεις του σταυρολέξου και
να απαντά, σε όσες από αυτές μπορεί, συμπληρώνοντας τις απαντήσεις τους.
Κατόπιν, καλό είναι, αν υπάρχουν ακόμα αναπάντητες ερωτήσεις, να ανατρέξει και
πάλι στο σχολικό βιβλίο και να αναζητήσει τις απαντήσεις μόνος του, διαβάζοντας
και πάλι το κείμενο του σχολικού βιβλίου. Όλες οι απαντήσεις (με μία μόνο
εξαίρεση σε ένα και μόνο σταυρόλεξο που όμως σημειώνεται) βρίσκονται στο
σχολικό βιβλίο, στις σελίδες που σημειώνονται. Όταν το σταυρόλεξο θα έχει πια
συμπληρωθεί, το τελικό στάδιο για τον μαθητή είναι, να ακολουθήσει τον
υπερσύνδεσμο που θα τον οδηγήσει στην λύση του σταυρολέξου για να ελέγξει αν οι
απαντήσεις που έδωσε ήταν οι σωστές και να αξιολογήσει τον εαυτό του.
Όταν πάλι έχει μπροστά
του ένα κρυπτόλεξο ή σταυρόλεξο γενικής φύσεως (που δεν παραπέμπει το ίδιο το
αρχείο PDF
σε
συγκεκριμένες σελίδες του σχολικού βιβλίου), θα πρέπει να έχει στον νου του ότι
για να το λύσει, θα πρέπει να έχει πρώτα διαβάσει το μεγαλύτερο μέρος της ύλης
του σχολικού βιβλίου. Καλύτερη χρονική περίοδος για να ασχοληθεί με αυτά τα
συγκεκριμένα σταυρόλεξα και κρυπτόλεξα είναι πιστεύω οι διακοπές του Πάσχα,
ώστε αυτά να τον βοηθήσουν και στην προετοιμασία του για τις προαγωγικές
εξετάσεις. Εναλλακτικά, αν βιάζεται να λύσει το εν λόγω παιχνίδι, ο μαθητής
μπορεί να ανατρέξει και στα κεφάλαια του σχολικού του βιβλίου που δεν έχει
ακόμα διδαχθεί και να αναζητήσει εκεί τις απαντήσεις…
Οδηγίες χρήσης για γονείς
ή κηδεμόνες μαθητών
Αν είστε γονέας ή
κηδεμόνας κάποιου παιδιού και θέλετε να εμφυσήσετε στο παιδί σας την αγάπη για
το μάθημα της Ιστορίας, ελπίζω στο έργο μου αυτό να βρείτε ένα πολύτιμο
εργαλείο που θα σας βοηθήσει στον σκοπό σας αυτό. Θα σας συνιστούσα να
εκτυπώνετε τα αρχεία PDF
(δείτε παραπάνω και τις Οδηγίες Εκτύπωσης) με τα σταυρόλεξα και τα κρυπτόλεξα,
καθώς άλλη είναι η αίσθηση του να λύνεις σταυρόλεξο στο χέρι και άλλη στην
οθόνη του υπολογιστή. Θα σας παρακαλούσα έπειτα να μην πιέσετε σε καμία
περίπτωση το παιδί σας να ασχοληθεί με τα σταυρόλεξα αυτά, αλλά να το αφήσετε
να το κάνει από μόνο του, δίνοντάς του βέβαια τα κατάλληλα ερεθίσματα.
Ίσως, την πρώτη φορά, αν
βέβαια έχετε την πολυτέλεια του χρόνου και την διάθεση να το κάνετε, θα ήταν
σκόπιμο να λύσετε μαζί ένα από τα παιχνίδια που θα βρείτε στο blog μου
-κατά προτίμηση κάποιο που να αφορά το μάθημα της ημέρας. Αν το κάνετε, πιστεύω
ότι θα διαπιστώσετε ότι αυτός ο ελάχιστος χρόνος που θα αφιερώσετε θα έχει
θετικές επιδράσεις και στα παιδιά σας, αλλά και σε εσάς τους ίδιους. Με τον
τρόπο αυτό άλλωστε και θα περάσετε λίγη παραπάνω ποιοτική ώρα με το παιδί σας
και θα μπορέσετε να φρεσκάρετε και εσείς τις γνώσεις σας πάνω στην Ιστορία,
βοηθώντας παράλληλα και το παιδί σας να αγαπήσει αυτό το ουσιώδες, αλλά
δυστυχώς παρεξηγημένο σήμερα μάθημα.
Τέλος, θα ήθελα να σας
παρακαλέσω, σε περίπτωση που κάποιες ερωτήσεις το παιδί σας δεν μπορεί εκείνη
την στιγμή να τις απαντήσει, να μην το αποπάρετε. Αντιθέτως, να το προτρέψετε
να ανατρέξει στο βιβλίο του σχολείου του και να αναζητήσει εκεί τις απαντήσεις,
κερδίζοντας, εκτός από την γνώση της ίδιας του της ύλης και την ικανότητα να
ερευνά, η οποία θα του χρειαστεί, αν μελλοντικά θελήσει να συνεχίσει τις
σπουδές του στο Πανεπιστήμιο.
Οδηγίες χρήσης για
καθηγητές και φροντιστές
Αν διδάσκετε σε τάξη και
το θέλετε, είστε ελεύθεροι να χρησιμοποιήσετε το υλικό που παρέχεται στο παρόν blog (πάντα όμως σύμφωνα με τα Δικαιώματα Χρήσης που ορίζονται αναλυτικά στην αντίστοιχη σελίδα του παρόντος διαδικτυακού
τόπου), για να κάνετε τους μαθητές σας να δουν την Ιστορία με άλλο μάτι και -αν
είμαστε τυχεροί- να την αγαπήσουν… Η
παιγνιώδης και η διερευνητική μάθηση άλλωστε είναι μέθοδοι οι οποίες
ακολουθούνται διεθνώς και έχουν αποδειχθεί πραγματικά χρήσιμες για τους
εκπαιδευτικούς που αποφάσισαν να τις εντάξουν στην διδασκαλία τους.
Ο ένας από τους δύο
τρόπους που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το υλικό μου, είναι ο έντυπος (για τον
οποίο, παρακαλώ, δείτε τις Οδηγίες Εκτύπωσης). Αν πάντως η τάξη διαθέτει οθόνη
ή προβολέα και δεδομένης της οικονομίας που πιθανότατα θα χρειαστεί να κάνετε
στην κατανάλωση του χαρτιού και των μελανιών του εκτυπωτή, θα ήταν δυνατόν για
τα περισσότερα απ’ τα παιχνίδια που διατίθενται δωρεάν σε αυτό το blog, να εκτυπώσετε μόνο την μία από τις
δύο σελίδες του αντιστοίχου αρχείου PDF για κάθε μαθητή και την άλλη, να την προβάλετε για
όλους μέσω της οθόνης ή του προβολέα της τάξης. Επί παραδείγματι, θα μπορούσατε
να τυπώσετε το κυρίως σταυρόλεξο για να συμπληρωθεί από τους μαθητές και να
προβάλετε την σελίδα των ερωτήσεων, εξοικονομώντας έτσι το μισό χαρτί…
Ο δεύτερος τρόπος, ακόμη
πιο οικονομικός, αλλά με κάπως μεγαλύτερες προϋποθέσεις, μπορεί να
χρησιμοποιηθεί, αν αντί για οθόνη ή προβολέα, η τάξη σας διαθέτει διαδραστικό
πίνακα/οθόνη. Σε αυτήν την περίπτωση και μόνο, θα μπορούσατε να χρησιμοποιήσετε
τα αρχεία PNG.
Θα χρειαστεί να εντοπίσετε την αντίστοιχη εικόνα με το σταυρόλεξο στην ανάρτηση
του blog
που σας ενδιαφέρει και κάνοντας επ’ αυτής δεξί κλικ, να επιλέξετε «Αποθήκευση
εικόνας ως…» για να κατεβάσετε το αρχείο στον υπολογιστή της τάξης. Ύστερα θα
χρειαστεί να ανατρέξετε στον φάκελο «Downloads» ή «Στοιχεία Λήψης» (ανάλογα της γλώσσας
που χρησιμοποιεί ο υπολογιστής), να εντοπίσετε την εικόνα που κατεβάσατε, να
κάνετε ξανά επ’ αυτής δεξί κλικ και να επιλέξετε την δέσμη επιλογών «Άνοιγμα
με…» και ύστερα την επιλογή «Ζωγραφική». Το αρχείο που θα σας ανοίξει, θα είναι
δυνατόν να συμπληρωθεί από τους μαθητές, με την ειδική ψηφιακή γραφίδα, όπως θα
έκαναν αν το σταυρόλεξο είχε σχεδιαστεί στον πίνακα με την κιμωλία. Εσείς θα
μπορείτε να διαβάζετε τις ερωτήσεις, έχοντας τυπώσει ένα αντίτυπο των ερωτήσεων
για τον εαυτό σας και οι μαθητές να σηκώνουν το χέρι για να σηκωθούν από την
θέση τους και να συμπληρώσουν την απάντηση που θεωρούν σωστή.
Έτσι, σε ένα σταυρόλεξο
με είκοσι λόγου χάριν ερωτήσεις, θα είναι δυνατόν να σηκωθούν είκοσι
διαφορετικοί μαθητές, με την συμπλήρωση των απαντήσεων να γίνεται ολοένα και
πιο εύκολη, αφού κάποια από τα γράμματά τους θα αποκαλύπτονται στην πορεία της
επίλυσης του σταυρολέξου. Θα μπορέσετε έτσι, ανάλογα πάντα και με την συμμετοχή
που θα υπάρχει, να οργανώσετε τις απαντήσεις των μαθητών με τέτοιο τρόπο, ούτως
ώστε, ακόμα και τα παιδιά που δυσκολεύονται περισσότερο, να έχουν την ευκαιρία
να συμμετάσχουν (απαντώντας στις πιο εύκολες από τις ερωτήσεις) και έτσι να
κερδίσετε -αν μη τι άλλο- το «στοίχημα» της καθολικής συμμετοχής των μαθητών
στο μάθημα, η οποία, άλλωστε, μόνο καλό θα έχει να τους προσφέρει.
Οδηγίες επίλυσης των
παιχνιδιών του blog
Τα παιχνίδια που
παρέχονται σε αυτόν τον διαδικτυακό τόπο, μπορούν να χωριστούν σε πέντε
κατηγορίες, η κάθε μία από τις οποίες επιλύεται με διαφορετικό τρόπο. Οι εν
λόγω κατηγορίες είναι οι ακόλουθες:
· Σταυρόλεξα (κλασικά): ένα σύμπλεγμα από
κενά τετράγωνα, το κάθε ένα απ’ τα οποία αντιστοιχεί σε ένα γράμμα, τα οποία
σχηματίζουν λέξεις οριζόντια και κάθετα, οι οποίες τέμνονται σε τουλάχιστον ένα
τους σημείο με κάποια άλλη λέξη. Κάθε λέξη συνοδεύεται από έναν αριθμό, κοντά
στο πρώτο της γράμμα και υπάρχουν δύο αλληλουχίες αριθμών, μία για τις
οριζόντιες και μία για τις κάθετες λέξεις. Κάθε αριθμός ανταποκρίνεται σε μία
ερώτηση που συνοδεύει το σταυρόλεξο και κάθε ερώτηση έχει για απάντησή της την
λέξη, τα γράμματα της οποίας χωράνε ακριβώς στα αντίστοιχα τετραγωνάκια, ενώ
εναρμονίζονται και με τις λέξεις που τέμνουν την απάντηση αυτή, υπό την έννοια
ότι στο σημείο τομής των δύο λέξεων πρέπει να συμπληρωθεί ένα και μόνο
συγκεκριμένο γράμμα. Οι κάθετες απαντήσεις συμπληρώνονται από πάνω προς τα κάτω
και οι οριζόντιες από αριστερά προς τα δεξιά. Τα μαύρα τετραγωνάκια, όπου
υπάρχουν, πρέπει να παραμένουν κενά και η ύπαρξή τους οφείλεται στην ανάγκη να
μην δημιουργηθεί σύγχυση όταν ένα τετράγωνο που δεν ανήκει σε καμία λέξη είναι
εγκλωβισμένο μεταξύ εννέα τετραγώνων που αποτελούν τμήματα τεσσάρων
διαφορετικών λέξεων (ή λιγότερων, αν βρίσκεται δίπλα στο περιθώριο του
σταυρολέξου). Το σταυρόλεξο θεωρείται πλήρως επιλυμένο, όταν κανένα λευκό
τετραγωνάκι δεν είναι πλέον κενό.
· Κάθετα σταυρόλεξα: ένα ιδιόμορφο σύμπλεγμα
από τετράγωνα, παρατεταμένα σε ανομοιόμορφες σειρές που βρίσκονται η μία κάτω
από την άλλη και όλες τους τέμνονται από μία και μόνο στήλη γαλάζιων
τετραγώνων, πάνω απ’ την οποία είναι σημειωμένο ένα βελάκι που βλέπει προς τα
κάτω. Κάθε σειρά τετραγώνων, έχει στα αριστερά της από έναν αριθμό, ο οποίος
ανταποκρίνεται σε μία ερώτηση, η απάντηση της οποίας χωρά ακριβώς στα
τετραγωνάκια της εν λόγω σειράς, κάθε ένα από τα οποία αντιστοιχεί σε ένα
γράμμα της απάντησης, η οποία συμπληρώνεται από τα αριστερά προς τα δεξιά. Αν
όλες οι απαντήσεις είναι σωστές, μία μυστική λέξη η φράση εμφανίζεται
κατακόρυφα στην γαλάζια στήλη και η εμφάνισή της σηματοδοτεί και την πλήρη και
επιτυχή συμπλήρωση του καθέτου σταυρολέξου. Όπου τέλος η γαλάζια στήλη
ανταποκρίνεται σε φράση και όχι σε απλή λέξη, σειρές μικρότερου ύψους απ’ τις
κανονικές, χωρίς τετραγωνάκια και αριθμούς ερωτήσεων, προορίζονται για κενά και
δεν πρέπει να συμπληρώνονται.
· Σύνθετο κρυπτόλεξο/σταυρόλεξο: ένα σύνθετο
παιχνίδι που αποτελείται από ένα κλασικό κρυπτόλεξο και ένα κάθετο σταυρόλεξο
(και σε μία περίπτωση και από έναν πίνακα προς συμπλήρωση). Το κρυπτόλεξο
αποτελεί ένα σύνολο από τετραγωνάκια που φέρουν γράμματα, τα οποία δεν
σχηματίζουν εύκολα λέξεις. Πρέπει να διαβαστούν από αριστερά προς τα δεξιά
(οριζόντια), από πάνω προς τα κάτω (κάθετα) και από πάνω αριστερά προς τα κάτω
δεξιά (διαγώνια), ώστε να βρεθούν σε αυτό οι κρυμμένες λέξεις. Οι λέξεις αυτές
αποτελούν και τις απαντήσεις των ερωτήσεων του καθέτου κρυπτολέξου που πρέπει
να συμπληρωθεί κανονικά, για να ολοκληρωθεί το σύνθετο παιχνίδι. Στην μοναδική
περίπτωση του σύνθετου σταυρολέξου/κρυπτολέξου που διαμεσολαβεί ο πίνακας αντί
για τις ερωτήσεις, πρέπει να ακολουθηθούν τα βήματα που αναφέρονται στην
εκφώνηση, για την σωστή του επίλυση.
· Σύνθετο κρυπτόλεξο γεωγραφικής φύσης:
πρόκειται για δύο διαφορετικά παιχνίδια που αφορούν το μεν ένα περιοχές, το δε
άλλο λαούς. Οι κρυμμένες λέξεις του κρυπτολέξου στην πρώτη περίπτωση πρέπει να
συμπληρωθούν σε χρονολογικό πίνακα που αναφέρεται σε συγκεκριμένες περιοχές.
Στην δεύτερη περίπτωση πάλι, οι κρυμμένες λέξεις πρέπει να συμπληρωθούν σε
πίνακα με αριθμούς, ο κάθε ένας από τους οποίους αντιστοιχεί σε συγκεκριμένο
σημείο παρακείμενου χάρτη που αντιστοιχεί στην περιοχή προέλευσης ή
εγκατάστασης ενός μεσαιωνικού λαού.
· Κωδικοποιημένο κρυπτόλεξο αντιστοίχισης:
πρόκειται για ένα παιχνίδι αποκρυπτογράφησης. Τρεις στήλες που συνοδεύονται από
αριθμούς διαφορετικής πολιτισμικής προέλευσης (αραβικούς, ελληνικούς,
λατινικούς) και που αναφέρουν πρόσωπα, λαούς, γεγονότα, τόπους ή χρονολογίες
πρέπει να αντιστοιχιστούν μεταξύ τους. Κάθε στοιχείο της κεντρικής στήλης που
συνοδεύεται από έναν αραβικό αριθμό αντιστοιχεί σε ένα στοιχείο τις αριστερής
στήλης που συνοδεύεται από έναν λατινικό αριθμό και ένα γράμμα, αλλά και σε ένα
στοιχείο της δεξιάς στήλης που συνοδεύεται από έναν ελληνικό αριθμό και ένα άλλο
γράμμα. Σε δύο κρυπτόλεξα αποκωδικοποίησης κάτω από τις στήλες αυτές, θα πρέπει
να συμπληρωθούν, ανάλογα με τις αντιστοιχήσεις, στο μεν πρώτο οι λατινικοί
αριθμοί και το ανάλογο γράμμα που αντιστοιχούν σε κάθε αραβικό αριθμό, στο δε
δεύτερο οι ελληνικοί αριθμοί και το ανάλογο γράμμα που αντιστοιχούν σε κάθε
αραβικό αριθμό. Αν η αντιστοίχιση και η συμπλήρωση γίνει σωστά, στην τρίτη,
κατώτερη σειρά κάθε κρυπτολέξου θα σχηματιστεί μία κρυμμένη λέξη ή φράση
(συνήθως κάποιο όνομα ανθρώπου, λαού, γεγονότος ή θρησκείας/αίρεσης),
σηματοδοτώντας την σωστή συμπλήρωση του παιχνιδιού.
